۲۱ مهر در ایران به عنوان روز حافظ جشن گرفته می‌شود. بسیاری از علما، نویسندگان و دوستداران او از سراسر جهان به ایران سفر می‌کنند و این روز را در مزار او در شیراز جشن می‌گیرند. آنها گرد هم می‌آیند تا اشعار او را بخوانند، اعتراف کنند که او چقدر در شعر سرایی عالی بود. و چگونه قرن هشتم را برای بسیاری از نسل های پس از آن منعکس کرد.

حافظ؛ شرح حال، اشعار و اندیشه‌ها

یکی از کتاب‌هایی که در هر خانه ایرانی پیدا می‌شود؛ دفتر شعر «دیوان حافظ» است. شاعر و عارف بزرگ ایرانی، تنها با خواندن چند بیت، می‌تواند روح شما را لمس کند؛ و به دل شما راه یابد. در اشعار فوق‌العادهٔ او، انواع و اقسام چهره‌ها را می‌توان دید. صحبت‌های شاعرانه او می‌تواند باعث شود عاشق شوید؛ مثبت باشید؛ امیدوار باشید؛ پس از یک موقعیت دلخراش بهبود پیدا کنید؛ و مهمتر از همه، در لحظه زندگی کنید. او قرن‌ها پیش می‌زیست؛ اما هنوز هم تأثیر قدرتمندی دارد. برای مشاهده زیباترین اشعار حافظ کلیک کنید.

زندگی حافظ

زندگی شاعر بزرگ شیرازی، حافظ، با وجود محبوبیت و تأثیر عمیقش بر ادبیات و فرهنگ ایران، در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. درباره اوایل زندگی این شاعر بزرگ شیرازی نظرات و عقاید مختلفی وجود دارد. و منبع واحدی وجود ندارد که بتوان به آن تکیه کرد. این شاعر شگفت انگیز در قرن هشتم زندگی می‌کرد؛ یکی از آشفته ترین دوران تاریخ. او همه علم و دین و زبان و ادبیات زمان خود را می‌دانست. ساز می‌نواخت و از همه مهم‌تر، منتقد و هوادار جامعه بود. به همین دلیل بیشتر به جامعه اهمیت می‌داد تا شعرهایش.

القاب حافظ

در زبان و فرهنگ ایرانی به شخصی که قرآن را با موفقیت حفظ کرده باشد، حافظ می‌گویند. و حافظ عزیزمان از حافظان بود و آن را تخلص کرد. او همچنین «لسان الغیب» نام دارد که در لغت به معنای «زبان غیب» است.

الهام از حافظ

گفته می‌شود حافظ مانند هر فرد خلاق دیگری تحت تأثیر بسیاری از نویسندگان مختلف قبل از خود قرار گرفته است. با این حال، او از این نظر منحصربه‌فرد بود که همه آنها از خواندن کتاب‌ها یا شعرهای دیگر الهام می‌گرفتند؛ تا اینکه کتاب خود را خلق کنند. بسیاری از منتقدان، حافظ را به‌عنوان زنبوری می‌شناسند؛ که بر فراز گل‌های مختلف پرواز می‌کند؛ تا خوشمزه‌ترین عسل را درست کند. او واقعاً همین است. این شاعر شگفت انگیز، عسل ادبیات ایران است. و وقتی کسی حافظ می‌خواند، مانند آن است که یک دوره از ادبیات ایران را خوانده باشد.

همانطور که در بالا ذکر شد، او تحت تأثیر بهترین نویسندگان زمان خود به ویژه عمر خیام، یکی از برجسته‌ترین چهره های ایرانی در ریاضیات، نجوم و شعر نیز بوده است.

سبک و استعداد لسان الغیب

دیوان

شعر حافظ، گنجینه‌ای است از تصویرسازی غنی، نمادگرایی و ابهام. او از این ابزارها برای انتقال احساسات شما به بهترین شکل ممکن استفاده می‌کند. عمیق، پیچیده و لایه به لایه؛ که می‌تواند توسط هر خواننده برای خودش کشف شود.

سبک اولیه نویسندگی حافظ، شعر عرفانی معروف به «غزل» بود. «غزل» شکلی از شعر عربی است که به قرن هفتم بازمی‌گردد. این سبک شعر زیبای الهی را نیز می‌توان به عنوان بیانی از درد جدایی و زیبایی عشق، با وجود همه درد و اندوهی که ممکن است به همراه داشته باشد، درک کرد.

غزلیات حافظ غالباً احساسی است و روح جستجوگر شاعر را آشکار می‌کند. آنچه در اشعار او بسیار شگفت‌انگیز است این است که حافظ از غزل استفاده می‌کند؛ چون بیشتر برای اشعار عاشقانه به کار می‌رود؛ تا عشق عمیق خود را به خدا و نه انسان دیگری ابراز کند. علاوه بر این، او از آن به نحوی استفاده کرد تا خواننده را وادار کند که در مورد آن فکر کند؛ نه اینکه فقط بخواند و پاس کند.

حافظ، استاد استفاده از ایهام در اشعارش است. ابهام یعنی استفاده از یک عبارت یا کلمه‌ای که دو یا چند معنی داشته باشد. حافظ با ظرافت از این هنر ادبی در تمام اشعار خود استفاده می‌کند؛ که دلیل اصلیش این است که شعرهای او به راحتی قابل خواندن نیست. و اگر آنها را بخوانید، باید به هر کلمه و معنای آن فکر کنید. خواندن حافظ و درک معنای واقعی حرف‌های او کار آسانی نیست. کسی که از خواندن حافظ لذت می‌برد باید گنجینه‌ای از ادبیات و واژگان عمیق و غنی داشته باشد.

نکته دیگری که حافظ را از دیگر شاعران متمایز می‌کند، این است که عشق تنها چیزی نیست که می‌خوانید. در اشعار او نیز می‌توان تاریخ را یافت. او از حمله تیمور و مشکلات شیراز آن زمان یاد می‌کند. و حتی نام برخی از والیان و سیاستمداران را نیز ذکر می‌کند. برخی به عنوان ستایش شجاعت آنها و برخی به عنوان منتقد. یکی از مواردی که در اشعار خود به آن انتقاد می‌کند صوفیان و زاهدان است. او معتقد بود که عده‌ای سعی کردند با نام دین و خدا مردم را فریب دهند. او عمدتاً بی صداقتی و ریاکاری این گروه‌ها را هدف قرار می‌دهد.

اندیشه‌های حافظ

حافظ در جستجوی انسان کامل بود و از آنها در شعر خود شخصیت هایی ساخت تا نحوه نگرش او به زندگی را نشان دهد.

او این شخصیت را «رند» می‌نامد. رند انسان آزاده‌ای است که دارای عقاید والا و خارج از قواعد جامعه اما بدون هیچ گونه نادرستی است. حافظ در زندگی واقعی همان رند است زیرا او دقیقاً می‌خواست همین باشد. و حافظ زندگی را چگونه دید؟ او زندگی را سفری بی پایان به سوی رشد معنوی می‌دانست.

حافظ معتقد است عشق راه رسیدن به خداست. او معتقد بود که عشق در وهله اول این جهان را آفریده و پاسخ همه چیز است. عشق در اشعار حافظ محدودیتی ندارد. جاودانه است. و تا لحظه مرگ در زندگی افراد، ماندگار است. حافظ عشق را عامل همه چیز می‌داند.

حافظ همچنین بسیاری از اصول اخلاقی مانند صبر، ایمان به خدا، شادی جویی، ستایش زمان و به ویژه زندگی در لحظه را به ما می‌آموزد. او بارها در اشعارش به کوتاهی زندگی اشاره می‌کند و یادآوری می‌کند که ما آنقدر وقت نداریم پس باید از این لحظه تا پایان آن لذت ببریم؛ زیرا ممکن است فردایی نباشد.

تأثیر حافظ در زندگی ایرانیان

تاثیر حافظ را در زندگی ایرانیان می‌بینید. مردم از اشعار او در موسیقی سنتی ایرانی، هنرهای تجسمی و خوشنویسی ایرانی استفاده می‌کنند . او در بین همه ایرانیان و اهل ادب در سراسر جهان بسیار محبوب است. یوهان ولفگانگ فون گوته، نویسنده بزرگ آلمانی از جمله افرادی است که حافظ بی مرز را می‌ستاید.

دیوان حافظ

کتاب حافظ برای ایرانیان بسیار ارزشمند است. بسیاری از ایرانیان از دیوان حافظ برای فالگیری استفاده می‌کنند. هر خانواده ایرانی آن را در خانه خود دارد. و وقتی در عید نوروز یا شب یلدا دور هم جمع می‌شوند، دیوان را در صفحه‌ای تصادفی باز می‌کنند؛ و شعر روی آن را می‌خوانند؛ که به اعتقاد آن‌ها، نشانه‌ای از اتفاقاتی است که در آینده رخ خواهد داد؛ یا نشان می‌دهد که یک فرد در حال حاضر چه احساسی دارد.

حافظیه: گنبد بزرگداشت حافظ

ارامگاه

شاعر محبوب ما حافظ در سال ۱۳۱۵ شمسی در شیراز به دنیا آمد. و در سال ۱۳۹۰ در این شهر پرمهر، چشم از جهان فروبست. پس از ۶۴ سال، در سال ۱۴۵۴ پس از میلاد، بنای گنبد مانندی بر روی قبر او ساخته شد؛ تا به او و کارهای چشمگیرش احترام گذاشته شود. این مقبره، توسط باغ‌های گل رز، کانال‌های آبی و درختان پرتقال تلخ احاطه شده است. و تابوت سنگی حافظ را با کتیبه‌ای از اشعار او مشاهده می‌کنید.

آرامگاه حافظ، در جنوب دروازه قرآن و نزدیک قبر او در باغ گلگشت مصلی قرار دارد. این همان جایی است که او اغلب در اشعار خود درباره آن نوشته است. آرامگاه او ابتدا به دستور ابوالقاسم بابرمیرزا والی تیموری ساخته شد. با این حال، این تمام داستان این گنبد نیست.

تاریخ حافظیه

باغ های ۱۹۰۰۰ متری، نه تنها محل استراحت او بود؛ که یکی از قبرستان های شیراز نیز بوده است. در 300 سال بعد در طول تاریخ، شاه عباس عصر صفوی، نادرشاه، بنیانگذار سلسله افشاریه و کریم خان زند، ساخت و سازهای بزرگی در آرامگاه حافظ انجام داده‌اند.

معماری آرامگاه حافظ

ساختمان کنونی که همه شما می‌توانید ببینید و از آن لذت ببرید، سرانجام در سال 1935 توسط معمار و باستان شناس مشهور فرانسوی آندره گدار طراحی شد. مقبره، باغ‌های آن و تمامی محیط‌های اطراف آن بسیار بیشتر از یک مکان گردشگری در شیراز است. همچنین بخش مهمی از تاریخ، فرهنگ و معماری ایران است که هنوز هم تا به امروز می‌درخشد.

همانطور که قبلا ذکر شد، دو بنای یادبود به یاد او ساخته شد. کوشک روباز در باغ مصلی در کرانه شمالی رودخانه خشک، آرامگاه حافظ واقع شده است. وقتی از سمت شمال به آرامگاه حافظ می‌روید، حواستان غرق در تحسین می‌شود. چهار ستون مرکزی و دو اتاق ساخته شده در دو طرف شرق و غرب، ساختمانی مهیب ایجاد کرده است.

قسمت‌های مختلف حافظیه

این ساختمان باغ‌ها را به دو قسمت تقسیم کرد. یک قسمت آن باغ پرتقال در جلو و قسمت دیگر قبرستان در پشت است. مقبره واقعی خارج از بنا، در وسط گورستان، با یک تخته مرمر بر روی قبر بود. سنگ مرمر را، یک خوشنویس، با گزیده هایی از شعر حافظ حکاکی کرده است.

قسمت داخلی آرامگاه جدید بر روی هشت ستون بنا شده و به زیبایی با کاشی‌های رنگارنگ پوشانده شده است. از چهار ستون مرکزی با اضلاع باز تشکیل شده و به ضلع شرقی یا غربی ختم می‌شود. علاوه بر این، بر روی چندین نما و ستون می‌توان غزل‌های حکاکی شده و گزیده‌هایی دیگر از شعر حافظ را مشاهده کرد.

آرامگاه او همیشه مملو از مشتاقانی است که از این سایت بازدید می‌کنند. فضایی مفرح است و بازدیدکنندگان در حال خواندن اشعار مورد علاقه خود هستند. تمامی گردشگرانی که به شیراز می‌آیند و از آرامگاه حافظ دیدن می‌کنند، می‌توانند از باغ ایرانی شگفت‌انگیز، رودخانه و البته آرامش و آسودگی فضا و جو، لذت ببرند.

خواندن حافظ

چهره‌های کلامی اشعار حافظ نیز همین داستان را دارند. به همین دلیل است که کار او منحصر به فرد است. به قول یک محقق، حافظ لذت عشق و شراب را می‌ستود، اما نفاق مذهبی را نیز هدف قرار می‌دهد. او با اشعارش هم از نظر لغوی و هم عرفانی همه را شگفت زده می‌کند. شعرهای او را برای معشوق خود بخوانید، برای خود بخوانید و فقط از این دنیای فانی به دنیای زیبایی‌ها و معنا شیرجه بزنید.

حضور او همچنان به مردم الهام می‌بخشد؛ زیرا آنها می‌دانند این مکان چه معنایی دارد؛ هم از نظر زیبایی‌شناختی و هم از نظر احساسی. امیدوارم بتوانید تعدادی از بهترین اشعار حافظ را بیابید؛ با او ارتباط برقرار کنید. و از خواندن هر کلمه لذت ببرید.